فرهنگ لهجه هزاره گی ترجمه به زبان دری
معنی فارسی لغت هزارگی
مانع شدن = ما نی دلجی
جلوگیری کردن = مانی له
قصد برای حمله کردن = می خوردو
زیاد و فراوان = مول
مدت و موعد = مو لجه
بیمار گونه = مه لنجور
افتادن = موفت
افتادن کسی = موفتلجی
جذامی = مه خاو
ستاره های کوچک پروین و ثریا = می چیت
کمر = می ین
شکار چی ماهر = میرگن
بز بی شاخ = موندی
پاک نظیف و زیبا = موغول
بسیار سفید = می قو
بند دست = مین جی
میگوید = مو گویه
مجلس و محفل = ماره که
جلسه مشترک دایر کردن = ماره که دلجی
نمد های زیر پالان حیوانات = موله
جوراب پشمی برکی = موکه
موعدیکه به آینده موکول شده باشد = مونت
شکستن گردن = مو ته غگ
خموشی و گیچ = ماو داد
به فکر فرو رفتن و معطلی = من گیر
کنایه از روی شوخی طعنه زدن = مه ته لگ
گیاه دوائی برای مریضی خاص = مو جیله
میانجگری – مابینی ووسطی = مینه گی
ممانعت کردن = مانی دلجی
محکم = موخت
محکم کردن = موخت دلجی
محکم شدن = موختلجی
بحث بی مورد و مشاجره = مه شه رت
دلم برای دیدن می طپد = مو خسپه دلمه
مهتاب = ماف تی
حساسیت = مه لل
اولاد مابینی = مینه کلگی
خجیل آرام و مریض = مه خول
حالت مریض شدن = مه خوله
کسی را مریض کردن = مه حول دلجی
فریب کار و نیرنگ باز = مه کر تو
فریب کاری کردن = مه کر تو له
اطفال را نیرنگ باز تربیه کردن = مه کرتوله دلجی
عدد شرط بندی = موله
شرط ماندن = موله مندلجی
شرط بندی کردن = موله له
مصروفیت = مش قولی
خیز زدن = موشت
وادار کردن کسی به خیز زدن = موشت دلجی
خیز خیزگ = موشتگ له
آفتابه = ماف تیوه
خوشه بریان شده گندم = ماکود
بریان کردن خوشه گندم = ماکود دلجی
بوسه و ماچ = ماخ
بوسه کردن = ماخ دلجی
متواتر ماچ کردن = ماخگ له
ماچ نمودن زیاد = ماخ ماخگ
مرغ ماکیان = ماکی
ظرف پیمانه و اندازه گیری = مه نگ
خسته و مانده = مند خسو
مدور و گیرد و چوب رخدار = موندلی
گیرد ساختن = موندلی دلجی
مدور و گرد کردن چوب = موندلی کدو
معشوقه = ماشوغه
معشوقه کردن = ماشوغه دلجی
عشق بازی = ماشوغه له
خاکستری = مور شه
کسی را به شانه و بازو زدن = مور دله
گیاه کوهی خوردنی = مور غمبی
گیاه خاردار = ماشوله
نرم و آهسته = مه روت
درمان و تداوی = موجیله
مشت زدن = موند ه کی
کوتاه و کلوله = مونده
کوتاه کردن چوب دراز = مونده له
خط‌های جدا کننده زمین زراعتی للمی = موجی
سم و ناخن پای حیوانات چهار پای = منگگ
پروین چند ستاره کوچک = می چید
بز گوش کوتاه = موندی
کوتا ه گک = موندیگگ
کرایه = موز
فرصت و زمان = مه جل
وقت دادن = مه جل دلجی
زشت و بد قواره = مور مه غی
کمر بند تکه‌ای = می من
آرام و خون سرد = ما ه مور
دسته کردن خیمچه = مین چه
پوش چرمی دسته داس = موغی
حرف زدن با بینی = من قه
صحبت کردن از طریق بینی = من قه له
کسی را از بینی معیوب کردن = منقه دلجی
از بند رها کردن چیزی = موغیگ
دیده شدن نیمروخ چیزی = مه رگ جه رگ
شخص بدون انگشت = من ته
انگشت کسی را قطع کردن = من ته دلجی
انگشت قطع شده = من ته له
بدون سنجش گپ زدن = مول مود
تخت خواب موقتی = منجگ
حلقه که اطراف زخم میگذارند = منجه له
نقاشی بافته شده گلم رنگه = منجر
معطلی با چیزی ودیگر شدن موضوع = من گیر
مهارت و لیاقت در کاری = میر گو
گروگان برای چیزی = مچله غه
بیجا شدن مفصل دست و پا = موچقی
گیاه کوهی دوائی و طبی = ما میره
دری – لهجه هزاره گی حرف–ن
آهسته = نرمگ
آهسته و آرام کار کردن = نر مگ له
آهسته دویدن و را ه رفتن = نرمگ لی لی
نم ناک = نیم غروت
نمیشود = نه موشه
نمیرود = نه موره
چیزی نورس و اطفال شیر خوار = نیل غه
چشم به چشم ببین = نیل کو
چشم به چشم شدن = نیل دلجی
چشم به چشم کردن = نیل کدو
ماما و برادر مادر = نه غه چی
مقبول = نوربند
مقبول و زیبا ساختن = نوربند دلجی
خودرا مقبول نشان دادن = نوربند له
ریسمانیکه اسپ و مرکب بندمیشوند = نوخته
مریض = نا خوش
مرضی و کسالت = نا خوشی
مریض ساختن = نا خوش دلجی
هوشیار و زیرک = نا قودل
هوشیاری و چالا کی = نا قودل له
کسی را هوشیار تربیه کردن = نا قودل دلجی
نمیگذارد = نه میله
غذای چاشت وشب = ناری
بد طالع – ذلت و خواری = نیگ بت
بد طالعی کردن = نیگ بت له
کسی را بد طالع ساختن = نیگ بت دلجی
در پناه و مصوونیت = نیب ته
در پناه و کناره گرفتن کسی = نیب ته له
پراته و نانیکه با روغن سرخ شود = نان سرخ
بدگزاره – بد خلق ونا درست = ناجوب
ناز و کرشمه = نخره
ناز و کرشمه کردن = نخره له
ضعیف و کم قوت = نا تو
کم قوتی و ضعیفی کردن = نا تو له
چپه و سر نگون کردن = نوکسردلجی
چپه و سر نگون = نوکسر
سیالداری بردن درمراسم عروسی = نیما وری
نا دار و چیزی خراب شده = نا بود
نادار و ضعیف کردن کسی = نابود دلجی
سرکشی و نا فرمانی = نا به شه
نقش و نگار = نه خش
حوض و جای ذخیره آب = نه وور
سنگر و کمین گاه شکار = نوچه
قربانی ووقفکردن خود وچیزی را = ناویر
اشتباه و سهوا = نسندی
خیلی زیاد = ناووج
شوخی کردن = نا جوبله
بوی کردن = بو نه جی
آبرو قلعه و دود کش تنور و بخاری = نه غول
بستن دروازه = نیو کدو
شوخ طبیعت = ناجوب
جستجو ی چیزی با بوی نمودن = بو نه جیله
به چیزی اهمیت و اعتنا کردن = نی یز دلجی
اهمیت دادن = نی یز له
ناز و عشوه = نیل بی
ناز کردن = نیل بی له
چراگاه = نی لو
نیمرخ کسی از کمینگاه دیده شود = نیم ری
اسپ فربه و قوی = نه وه کش
نشان دادن = نیشو دلجی
نشانیش = نیشو نی شی
کمک و همکاری = نیمه سو
مساعدت و همکاری کردن = نیمه سوله
غذای از نان چکه و روغن = نان غی رأی
عذای از نان همراه دوغ و روغن = نان به ته
کم اهمیت و بی ارزش = نا طوره
نمد فرش خانه = نی ماد
مخفی و پنهان = نیم ره
زیور گل بینی زنانه = نا تی
پنهان شدن = نیم ره له
مخفی کردن کسی = نیمره دلجی
چیزی را زیرپای کردن = نر غیلده
بیر و بار و لگد مال کردن = نر غیلده له
زیرنظارت گرفتن کسی و چیزی = نی کول
تحت کنترول داشتن = نیکول دلجی
زیر مراقبت گرفتن = نیکول له
سر پیچی و ستیزندگی = نه غه شی
دری – لهجه هزاره گی حرف– و–
عجیب و نمونه = وز گه نه
چشم = وقره
نشسته به خواب رفتن = ور گیله
بند قنداق و سارغ اطفال = ورده مه
غذای مخلوط آرد و روغن = و ماج
نشسته خواب کردن = ور گیله له
نشسته خواب دادن اطفال = ور گیله دلجی
مسخره گی و بی حیائی = وزگنه گی
بی حیائی وحرکات عجیب انجام دادن = وز گنه دلجی
سرگین فضله حیوانی = ودکو
دفعتا و وار خطا ئی = ولغه تله
مغرور و متکبر = وماغ به له
سطحی و سرسری = وبول
سطحی کاری = وبوله
طور سرسری کاری را انجام دادن = وبول دلجی
نوشیدن مایع = و چی
نوشانیدن مایعات به کسی = وچیدلجی
چهره و رنگ سیما = ونگه
قیافه و سیما کشیدن = ونگه له
گریان و عذر وزاری = وا ویلا
گریان بلند و عذر وزاری کردن = وا ویلا دلجی
بیگاری حکومتی = وولا و
بیگاری کردن = وولاو دلجی
دام برای پرندگان از موی اسپ = ورغه
فرورفتگی یک ساحه = ووته پور
مادر حال و اجنه = ووخ لای
اولاد اندری وبرادر اندری = ووگی
بهانه جوئی = ولغه طلب
وقف کردن = وخم دلجی
وقف = وخم
لجاجت و مباحثه = ووشت
لجاجت کردن = ووشت له
بعداً وپسانتر = ووسه
واسکت = ووش کت
گریستن بلند = وق قس
کمر بند حیوانات بار بری = وولنگ
خوف و ترس = وام
ترسانیدن = وام دلجی
استفراغ و تهوع = وغ له
آشیانه و لانه پرندگان = وور ده
گیاه هرزه گندم مانند = وو ایل
جوان و برنا = وار نا
روشن کردن آتش = وار
جوی چه = ورغ
غده و دانه کلان = وور
لانه و آشیان = ور
اصل ونژاد = ووروغ
پیمانه و مقیاس = ولچک
زنجیرزولانه و دست بند زندانی = ول چگ
بدبین بودن = ووچ
بد بینی = وو جاره
گل کنه و جای کندن گل = ووته
صدای بز نر = وول زدو
جای سوراخ دسته تیشه و تبر = ونغو
ضعف و بیهوشی = وقشی
کشتن حشره مضیره = وقجی
لجاجت برای شرط بستن = ووشت له
فراموشی = وغونگی
رگ و پی = ووج
نوعی از درخت چنار = ول یات
شگفت کردن وعجیب و مقبول = وزگه نه له
مسخره = ولته مه
پیمانه و مقیاس = وزمه
ناگهان و دفعتا = وگ دوگ
گشتار و رفتار بد اسپ = ورد ورد
تصمیم و اراده آزاد = ولای واز
سلب اراده وآزادی = ولای کور
انسان بد اخلاق و بد کردار = ووچر
ولگرد و هرزه گردی = وویدووید
لنگیدن پا = ودن گه له
دعوا کردن = ودنگله دلجی
گیاه شلک که درو نشود = وق جم
شک و گمان = ووگل
ملامتی نکوهش و سر زنش = وله بار
دری – لهجه هزاره گی حرف – هه –
خشک = هیفت
ترسو وکم جرأت = هوش بورغو
هم سن وسال = هم قوراغ
چشمک زدن = هیلمگ
چشمگ کردن = هیلمکله
هیچ = هیس
باهوش و بافکر = هوشرو
وار خطا = هوش په رک
هر وقت و زمان = هر غه دل
گریه و ناله اطفال = هوله جی
وادار به گریه کردن اطفال = هوله جی دلجی
دوزن در یک شوهر = هم باق
داغ کردن = هه قینه
دری – لهجه هزاره گی حرف– ی–
شوهر همشیره = یزنه
زن برادر = ین گه
بکلی و یکباره گی = ئی کر ته
خنک خورده = یخ تخ سو
خنک خوردن = یخ تخسوله
کلانکار و خود خواه = یخک
کلانکاری کردن و خو نمائی = یخگله
تبدار و خنک خورده = یخ برده
اشاره = یشتک
اشاره کردن = یشتک له
گذاشت و اجازه داد = یشت
اجازه دادن = یشتلجی
خنک خور وتب داشته = یخ بور دخسو
خنک خوردن و تب داشتن = یخ بوردخسو له
صرفه جوئی = یف
احتیاط = یف
صرفه جوئی و احتیاط کردن = یفگ له
برادر شوهر = ئی ور
زخم و خراشیدگی پوست بدن = یاره
مثل و مانند = یک ادلی
سرد و بی‌محتوا = یخ چخ
دوره و زمان = یادین
زمینیکه یک بار قلبه شده باشد = یگ اله
خواب گاه گوسفندان = ئی یل
بز نر = یر غیش
متواتر و پی درپی = یه کیم
علف کوهی سوزن مانند = یا مه
ارسال و فرستادن = ییری
ارسال کردن و فرستادن = ییری دلجی
مکمل و تماماً = یک لوخت
اسپ تند رو که تکان ندارد = یورغه
شبه ساختن = یک ادلی دلجی
چوبیکه در وقت قلبه به گردن گاو می‌اندازد = یوق
تار یکه یوغ به آن بسته می‌شود = یوق له بند
چوب کوچک که یوغ به آن بسته می‌شود = یو غله چوب
لقمه = ییم
خستگی پای = ییبره
مؤثر و اثر کننده = ییر
بی پناه = ییبور
امید کردن = ییدگ
جدا کردن پت پشم از زیر آن = ینه
تخریب وویران کردن = یا بیز
سر ریزه کردن مایعات = ییل گه
کمک و معاونت = ییمر گو
مساعدت کردن = ییمر گو له
برای کمک آماده کردن = ییمر گو دلجی
تمام
محمد عوض نبی زاده
کوچ اجباری و اثرات منفی آن بر لهجه و گویش زبان هزاره گی – قسمت اول
کوچ اجباری و اثرات منفی آن بر لهجه و گویش زبان هزاره گی – قسمت دوم
کوچ اجباری و اثرات منفی آن بر لهجه و گویش زبان هزاره گی – قسمت سوم
کوچ اجباری و اثرات منفی آن بر لهجه و گویش زبان هزاره گی – قسمت چهارم
کوچ اجباری و اثرات منفی آن بر لهجه و گویش زبان هزاره گی – قسمت پنجم
Filed under: فرهنگ و هنر، هزارستان، ادبيات، بررسي، زبان توركي |
پاسخی بگذارید